کنترل کیفیت پروژه چیست ؟

کنترل کیفیت پروژه چیست ؟

کنترل کیفیت پروژه ای که تحویل داده می شود می تواند بقیه امور را آسان تر کند. متاسفانه حرف زدن همیشه آسان تر از عمل کردن است ولی تکنیک هایی هم هستند که جواب خود را پس داده و به شما در رسیدن به هدفتان کمک می کنند.
از سوی دیگر یک پروژه یا محصول بی کیفیت می تواند منجر به یک چرخه عملکرد ضعیف شود و محیطی بسازد که در آن کیفیت یک ارزش محسوب نمی شود و کارکنان تلاشی بیشتر از آنچه که باید برای انجام امور نخواهند داشت.

پیکره دانش مدیریت پروژه یا همان PMBOK (The Project Management Body of Knowledge) یک فرایند برای مدیریت پروژه در نظر گرفته است. این قسمت به عنوان زیرگروه دانش کیفیت پروژه در گروه فرایند نظارت و کنترل می آید.

تعریف کنترل کیفیت پروژه در بخش 8.3 ویرایش پنجم PMBOK  به شرح زیر است :

کنترل کیفیت، فرایند نظارت و ثبت نتایج اجرای فعالیت های مربوط به کیفیت برای ارزیابی عملکرد و پیشنهاد تغییرات ضروری است. مهم ترین مزایای این فرایند عبارتند از :
1. شناسایی عوامل موثر بر کیفیت ضعیف محصول یا فرایند و پیشنهاد بری حذف یا حذف عملی آنان.
2. اعتبارسنجی پروژه و نتایج کار که متناسب با نیازهای اساسی ذینفعان باشد و منجر به پذیرش نهایی مشتری شود.

تضمین کیفیت در برابر کنترل کیفیت

بسیاری از افراد در برخورد با این دو موضوع غالبا دچار سوء تفاهم می شوند و تفاوتی میان آن دو قائل نیستند. کنترل کیفیت (Quality Control) سنجش خروجی ها برای تشخیص مطابقت آنها با معیارهای پذیرفته شده است.
از سوی دیگر تضمین کیفیت (Quality Assurance) فرایندها و سیستم های تولید خروجی ها را تجزیه و تحلیل می کند. پس اگر سیستم ها را بررسی می کنید تضمین کیفیت (QA) انجام می دهید و اگر نتایج را بررسی می کنید، این کار کنترل کیفیت (QC) است.

اندازه گیری خروجی ها

در یک پروژه معیارهای کیفیت باید در طول فاز برنامه ریزی (PMBOK : برنامه ریزی مدیریت کیفیت) شناسایی شوند. هنگامی که پروژه قابل تحویل ایجاد می شود، قبل از آنکه به کاربر نهایی تحویل داده شود در معرض کنترل کیفیت قرار می گیرد. بدین معنی که محصول نهایی را باید در مقایسه با استانداردهای تعیین شده در برنامه ریزی مدیریت پروژه بررسی کرد. اگر کیفیت خروجی های خود را ندانید نمی توانید تصمیمات اثربخشی بگیرید.

گاهی اوقات خروجی ها مانند گزارش پروژه ذاتا منحصر به فرد هستند و نمی توان آنها را با معیارهای کمی استاندارد مطابقت داد. ولی همیشه معیارهای کیفی برای اعمال وجود دارند، به عنوان مثال زمانی که خواننده گزارش، به خطاهای فنی و یا اشتباهات بیش از حد املایی موجود در آن توجه می کند مشخصا از یک استاندارد کیفی در کار خود استفاده کرده است.
پس برای دستیابی به چنین استانداردی چه چیزی لازم است؟ در چنین مواردی در برنامه مدیریت پروژه باید مواردی مانند بررسی متخصص، بررسی از لحاظ دستور زبان، بررسی مدیریت و موارد این چنین را در نظر گرفت که انجام آنها کنترل کیفیت محسوب شود. برخی از مثال های کنترل کیفیت در زیر آمده است :

• بازرسی محصولاتی که از خط تولید بیرون می آیند
• مرور فنی گزارش ها توسط متخصص
• امتحان ماشین آلات قبل از به کار گرفتن آنها
• فرم های QC

فرم های کنترل کیفیت (QC)

در طول فاز برنامه ریزی مدیریت پروژه می بایست فرم ها را برای سنجش کیفیت محصول نهایی تهیه کرد. این امر ملاحظات لازم برای سنجش موارد درست و اینکه چگونه باید گزارش شوند را در آغاز کار تضمین می کند. هنگام بروز مسایل اجتناب ناپذیر و یا پرسش سوالات مرتبط برخورداری از سندی که بتواند کیفیت محصول یا خدمت ارائه شده را تایید کند بسیار ارزشمند است.

تایید این موضوع که محصول یا خدمت ارائه شده نیازهای مشتری  (یا حداقل احساس نیاز درونی مشتری) را برآورده کرده است نیز ضروری است.

معیارهای کیفیت

برنامه مدیریت پروژه تعیین می کند که چه چیزی اندازه گیری شود و معیارهای pass/fail چه باشد. به عنوان مثال درباره تجهیزات تولید برای یک خط تولید جدید خودکار ممکن است مواردی مثل معیارهای زیر اندازه گیری شوند، اینکه آیا خودکارها می توانند بدون هیچ مشکلی خط راست بکشند یا اینکه بعد از ده دقیقه استفاده از خودکارها هنوز قابل استفاده هستند و یا با باز بودن درب آنها به مدت 4 ساعت هنوز جوهر از خودکار بیرون می آید.
بدین منظور می توان تعداد از پیش تعیین شده از خودکارها را برای آزمایش از خط مونتاژ انتخاب کرد و نتایج آن را تحلیل و بر روی نمودار آورد و یا به هر یک از ذینفعان علاقه‌مند ارائه کرد.

قدری دانش پایه آمار در این راه می تواند به شما کمک کند. تشخیص انحراف از معیار، میانگین، میانه یا مد یک مجموعه داده به تجسم اثر و شدت نتایج کمک می کند. در حال حاضر ابزار آماری زیادی در دسترس است و در حقیقت واژه کنترل کیفیت بیشتر مواقع شامل ارائه آماری گسترده نتایج به دست آمده است.
اگرچه تجزیه و تحلیل نتایج به طور رسمی زیرشاخه تضمین کیفیت محسوب می شود نه کنترل کیفیت و هنگامی که تحلیل های آماری زیادی صورت می گیرد همپوشانی زیادی بین این دو موضوع به وجود می آید.

لیستی از معیارهای کیفیت محتمل آورده شده :

1. نرخ شکست
2. فرکانس نقص
3. عملکرد منطبق با زمان
4. عملکرد منطبق با بودجه
5. قابلیت اطمینان
6. شاخص متوسط بین دو خرابی (MTBF)
7. شاخص متوسط تعمیرات (MTTR)

پیشگیری در برابر معاینه

باید به تفاوت میان پیشگیری، که از وقوع اشتباهات جلوگیری می کند و معاینه، که از افتادن اشتباهات به دست مشتری جلوگیری می کند توجه کرد. معاینه یا بازرسی عموما در دامنه فعالیت های کنترل کیفیت قرار می گیرد و این در حالی است که پیشگیری مربوط به بهبود فرایندها می شود تا مشکلات ایجاد نشوند و این همان تضمین کیفیت است.
ولی اینجا نیز یک همپوشانی وجود دارد به ویژه زمانی که کنترل کیفیت مشکلات محصول نهایی و سیستم ها و فرایندهایی که نیاز به به روزرسانی دارند را شناسایی می کند.

درصد خطا در برابر محدودیت های کنترل

چند تعریف هستند که به دیدگاه شما در حوزه کیفیت کمک می کنند :

درصد خطا یا تلرانس همان طیف نتایج قابل قبول است و اگر یک نتیجه خارج از محدوده تلرانس باشد باید رد شود.

محدودیت های کنترل شامل موانعی هستند که میزان تغییرات قابل قبول برای کنترل و دستکاری یک فرایند را مشخص می کنند. یک نتیجه ممکن است در محدوده خطا قابل قبول باشد ولی حاکی از فرایندی باشد که رفتار غیرقابل قبولی دارد و یا نیازمند توسعه بیشتر است.

نمونه گیری بر مبنای صفات در برابر نمونه گیری متغیرها

زمانی که اندازه گیری های کنترل کیفیت انجام می شود داده ها را می توان طبق دو روش زیر جمع آوری نمود :

1. نمونه گیری بر مبنای صفات : شامل یک معیار Pass/Fail است. محصول یا پذیرفته می شود یا رد.
2. نمونه گیری بر مبنای متغیرها : شامل معیار رتبه ای است و محصول را در مقیاس 1 تا 10 یا کلاس A تا E یا مانند این طبقه بندی می کند.

داده های برنامه ریزی شده در برابر داده های واقعی

برای برخی از پروژه ها نتایج پیش بینی شده شناسایی و سپس نتایج واقعی دائما ردگیری می شوند تا از انطباق نتایج به دست آمده با پیش بینی های صورت گرفته اطمینان حاصل شود. این نوع مقایسه به ما در شناسایی برنامه و هزینه مربوط به بهبود کیفیت کمک می کند.

تغییرات پروژه

بنا به گفته PMBOK فعالیت های کنترل کیفیت منجر به تغییرات پروژه می شود. اگر اندازه گیری های کنترل کیفیت سطوح کیفیت پایین تر از استانداردهای تعیین شده در برنامه مدیریت کیفیت پروژه (جزئی از برنامه مدیریت پروژه کلی) را نشان دهد تغییر در پروژه باید از طریق روش تغییر پیش بینی شده در برنامه مدیریت پروژه صورت گیرد.
برنامه مدیریت کیفیت خود  نیز بر این اساس تغییر می کند و به روزرسانی می شود، برای رسمی کردن این برنامه جدید نیز تایید حامیان پروژه لازم است.

 

سپاس از همراهی شما 

نرم افزار مدیریت پروژه طیف وسیعی از راه حل ها را توصیف می کند که به افراد و تیم ها اجازه می دهد مسیر پیشرفت پروژه های پیچیده را از زمان تایید آنها تا تکمیل و یا راه اندازی آنها پیگیری کنند.

نرم افزار مدیریت پروژه آنلاین فارسی . نرم افزار مدیریت پروژه فارسی. نرم افزار مدیریت پروژه. مدیریت پروژه. تسکولو ، نرم افزار مدیریت پروژه تسکولو

نام نویسنده :شکیبا خلج/الگام